معلم، روشنای کوچه سار فرهنگ
آموزشی، فرهنگیمعلم، روشنای کوچه سار فرهنگ
آموزشی، فرهنگینمونه سوالات استاندارد ادبیات فارسی 2 دوم دبیرستان کلیه رشته ها
نمونه سوالات استاندارد ادبیات فارسی 2 دوم دبیرستان کلیه رشته ها
سنجش و ارزشیابی یکی از محورهای چهارگانه ی فعالیت ها و برنامه های آموزش و پرورش است . اهمیت این مقوله از زوایای مختلف قابل توجه و بررسی است . تردیدی نیست که نحوه ی ارزشیابی معلم و کیفیت سوالات طراحی شده برای این منظور در جهت دهی و تعمیق فعالیت های یادگیری دانش آموزان نقشی اساسی و مهم دارد .
اگر عمده ی سوالات طرح شده برای یک آزمون در سطح دانش از حیطه ی شناختی قرار گیرد ، به طور طبیعی دانش آموز به حفظ سطحی مطالب درسی روی خواهد آورد . در حالی که می توان با طرح سوالاتی در سطح درک و فهم ، خلاقیت ، ارزشیابی و ... ضمن غنا بخشیدن به آموزش و سنجش ، قدرت تفکر، درک ، انتقاد و ارزشیابی و خلاقیت دانش آموزان را در مسیر رشد و تعالی قرار داد .
گروه زبان و ادبیات فارسی در راستای اجرای سیاست های کارشناسی تکنولوژی و گروه های آموزشی سازمان ، طی چند سال گذشته توجه به سطوح حیطه ی شناختی در آزمون سازی و طرح سوالات امتحانی را در زمره ی برنامه های سالانه ی خود قرار داده است . از جمله ی این برنامه ها اجرای مسابقه ی « طراحی سوال در سطوح حیطه ی شناختی » از کتاب ادبیات فارسی ( 2 ) در سال تحصیلی 85- 84 بود که مورد استقبال خوب همکاران فرهیخته و ارجمند قرار گرفت .
مجموعه ی حاضر در بردارنده ی برگزیده آثار ارسالی همکاران به صورت طبقه بندی شده است . گروه ادبیات استان جهت برخورداری همه ی همکاران فاضل از آثار و فواید این مسابقه ، کار بررسی ، گزینش ، طبقه بندی و تنظیم این مجموعه را در الویت برنامه ی کاری خود قرار داده است که نتیجه ی کار به صورت فایل های ( PDF ) در لوح فشرده تقدیم محضر دوستان می شود .
برای استفاده ی بهتر از این مجموعه یاد آوری چند نکته ضرورت دارد :
1- سوالات تنها جنبه ی نمونه و مثال دارد و برای آشنایی بیشتر با سطوح حیطه ی شناختی به صورت عملی است. بدیهی است که همکاران می توانند در هر مورد به طرح سوالات مشابه مبادرت کنند .
2- مرز بین سطوح دانش ، درک ، کاربرد و .... همیشه مرزی قاطع ، روشن و دقیق نیست و در موقعیت های مختلف در معرض تغییر است . به عنوان مثال اگر سوالی از خودآزمایی درسی که در سطح ارزشیابی قرار دارد ، در آزمون کلاسی مطرح و در حضور دانش آموزان بررسی شود ، در صورت طرح در آزمون های بعدی ، این سوال به سطح دانش تنزل خواهد کرد . بنابراین طبیعی است که سوالی در یک کلاس به سطح فهم تعلق داشته باشد و همان سوال در کلاسی دیگر متعلق به سطح دانش باشد . این موضوع ، ضرورت ایجاد تنوع در طرح سوال و تغییر مداوم تنه ی سوال را ملموس تر می کند .
3- تغییر در نحوه ی طراحی سوالات آزمون ها و اتخاذ رویکرد فرا دانشی ، لزوما باید منجر به تغییر نگرش معلم نسبت به ارزش گذاری و نمره دهی آنها گردد . وقتی از دانش آموز می پرسیم : « شخصیت اسفندیار و شخصیت سهراب را در برخورد با رستم تحلیل کنید . » یا « با توجه به داستان ، شخصیت رستم و شخصیت اسفندیار را چگونه ارزیابی می کنید ؟ » ← ( ادبیات فارسی 3 تجربی و ریاضی ص 6،5) طبیعی است که پاسخ های دانش آموزان با یکدیگر متفاوت باشد . در چنین مواردی نمی توان به یک پاسخ مشخص از پیش تعیین شده نمره داد و بقیه پاسخ ها را نادرست محسوب کرد . برای چنین سوالاتی ممکن است پاسخ های متعددی داشته باشیم که هر کدام از یک زاویه درست هستند . اساسا چنین نگرشی به مقوله ی « نمره » با فلسفه و هدف طرح سوالات فرا دانشی تعارض دارد .
امیدواریم این اثر نقشی هر چند کوچک در تغییر نگرش نسبت به مسأله ی سنجش و ارزشیابی داشته ، موجب روشن تر شدن اهمیت رعایت سطوح حیطه ی شناختی در طرح سوالات امتحانی گردد .
گروه زبان وادبیات فارسی استان آذربایجان شرقی
باسمه تعالی
درس1
طبقه دانش:
1- آثار خواجه عبدالله انصاری سرشار ازچه مضامینی است؟
2- معنی واژه ی مشخص شده در این عبارت را بنویسید: «پیغام او مفتاح فتوح است...»
3- تلمیح بیت« بروای گدای مسکین در خانه ی علی زن / که نگین پادشاهی دهد از کرم گدارا» را توضیح دهید.
4- نام منظومه ی استاد شهریار به زبان ترکی آذری چیست؟
5- نثر های قدیم فارسی از نظر زبانی به سه گروه تقسیم می شود ، نام ببرید.
6- نثر مسجّع را تعریف کنید.
7- کدام یک از آثار خواجه عبدالله انصاری به نثر مسجّع است ؟
8- شعر « همای رحمت » در وصف و مدح کدام شخصیت دینی سروده شده است؟
9- صاحبان این آثار را بنویسید: الف) حیدر بابایه سلام ب) مناجات نامه
آثار خواجه عبدالله انصاری را نام ببرید.
10- شاعر «همای رحمت » را در دو سطر معرفی کنید.
11- قالب شعر « همای رحمت » چیست؟
درک وفهم
12- مفهوم عبارت «بر کشته های ما جز باران رحمت خود مبار » چیست ؟
13- در شعر « همای رحمت» شاعر برای حضر ت علی (ع) چه صفاتی آورده است؟
14- معنی این عبارت را بنویسید:« مهر او بلانشینان را کشتی نوح است».
15- ار کان تشبیه را در بیت زیرمشخّص کنید. « چه زنم چو نای هردم زنوای شوق او دم که لسان غیب خوشتر بنوازد این نوا را »
16- آرایه ی ادبی استفاده شده را در بیت زیر مشخّص کنید.
«علی ای همای رحمت توچه آیتی خدا را که به ما سوا فکندی همه سایه ی هما را
17- بیتی بنویسید که آرایه ی ادبی تلمیح داشته باشد.
18- ویژگی های قالب غزل رادر شعر « همای رحمت» بیان کنید.
19- یک نمونه سجع در مناجات خواجه عبدالله انصاری بیابید و بنویسید.
20- آرایه ی سجع را در جملات زیر مشخّص کنید: ای کریمی که بخشنده ی عطایی وای حکیمی که پوشنده ی خطایی.
21- معنی « را» در کدام مصراع با مصراع های دیگر متفاوت است؟
الف) که به ما سوا فکندی همه سایه ی هما را.
ب) که زجان ما بگردان ره آفت قضارا.
ج) چو علی که می تواند که به سر برد وفا را.
د) که زکوی او غباری به من آر توتیا را.
22- با توجه به بیت زیر ، چرا شاعر علی (ع) را شاه جوانمردان خوانده است؟: «نه خدا توانمش خواند ، نه بشر توانمش گفت متحیّرم چه نام شه ملک لافتی را»
23- بیت "نتوان وصف تو گفتن که تودرفهم نگنجی / نتوان شبه تو گفتن که تودر وهم نیاییِ" با کدام جمله ی خواجه عبدالله انصاری فرابت معنایی دارد؟
24- در بیت" همه شب در این امیدم که نسیم صبحگاهی / به پیام آشنایی بنوازد آشنا را " منظور از آشنای اول و دوم چیست؟
25- چرا شاعر در بیت زیر علی (ع) را « سحاب رحمت» نامیده است؟
مگر ای سحاب رحمت تو بباری ارنه دوزخ به شرار قهر سوزد هم جان ما سوا را
26- در بیت زیر کدام ویژگی علی(ع) مورد تأکید است؟
« بروای گدای مسکین در خانه ی علی زن که نگین پادشاهی دهد از کرم گدارا»
27- شعر «همای رحمت» را به نثر تبدیل کنید.
28- در بیت زیر « صبا» نماد چیست؟
« به امید آن که شاید بر سد به خاک پایت چه پیام ها سپردم همه سوز دل صبارا»
29- در جمله های زیر دو تشبیه مشخّص کرده ، نوع آن را بیان کنید.
« الهی در دل های ما جز تخم محبّت مکار و بر کشته های ما جز باران رحمت خود مبار .»
کار برد
30- در عبارت زیر مترادف کلمات مشخص شده را طوری باز نویسی کنید که آرایه ی سجع ایجاد شود.
الف) دنیا محل آزمایش است نه منزل ( آسوده بودن)
تجزیه و تحلیل
31- این بیت از عطّار نیشابوری را « خلق ترسند از تو من ترسم ز خود/ کز تو نیکو دیده ام از خویش بد» با جمله «الهی تر سانم از بدی خود ، بیامرز مرا به خوی خود » از خواجه عبدالله انصاری مقایسه کنید.
32- در شعر «همای رحمت » چرا شاعر خودرا در توصیف علی(ع) عاجز می داند؟
33- آرایه های ادبی را در بیت زیر مشخّص کنید.
علی ای همای رحمت تو چه آیتی خدارا که به ما سوا فکندی همه سایه همارا
ترکیب
34- شما نیز مناجاتی شبیه مناجات خواجه عبدالله انصاری بنویسید.
35- علی(ع) را در چند جمله توصیف کنید.
درس2
طبقه ی دانش
1- انواع حماسه را تعریف کرده ، معرفی کنید.
2- معنی لغت مشخص شده در این بیت را بنویسید :« هم اکنون تورا ای نبرده سوار / پیاده بیاموز مت کارزار»
درک و فهم
3- بیت زیر را معنی کنید:
«چو رهّام گشت از کشانی ستوه بپیچید زو روی و شد سوی کوه»
4- معنی و مفهوم عبارت های زیر را بنویسید:
الف) سر به گرد آوردن ب) عنان گران کردن
5- مفهوم مصراع « توقلب سپه را به آیین بدار» چیست؟
6- بیت زیر چه آرایه ای دارد ؟ « سزد گر بداری سرش در کنار زمانی بر آسایی از کارزار»
الف) تشبیه ب) کنایه ج) واج آرایی د) اغراق
6- در بیت « چو بوسید پیکان سر انگشت اوی / گذر کرد بر مهره ی پشت اوی»
الف) مرجع ضمیر « اوی» را در مصراع اول و دوم مشخّص کنید
ب) این بیت بیانگر کدام ویژگی رستم در جنگاوری است؟
کاربرد
7- ویژگی های حماسه را در درس « رستم و اشکبوس» مشخّص کنید.
8- کدام یک از ویژگی های حماسه در این بیت وجود دارد؟
پیاده به از چون تو پانصد سوار بدین روز و این گردش کارزار
تجزیه و تحلیل
9- با توجه به درس « رستم و اشکبوس » شکست رهّام در برابر اشکبوس و اشکبوس در برابر رستم را چگونه ارزیابی می کنید؟
10- آرایه ی موجود در بیت زیر چیست؟
سزد گربداری سرش در کنار زمانی بر آسایی از کارزار
ارزشیابی
11- با مقایسه ی داستان رستم و سهراب و داستان رستم و اشکبوس بنویسید کدام یک از این دو داستان تراژدی است ؟چرا؟
درس 3
طبقه دانش:
1- حمله حیدری جزو کدام یک از حماسه هاست؟
2- معنی لغت مشخّص شده در این مصراع چیست؟ « فلک باخت از سهم آن جنگ ،رنگ»
3- معنی لغت مشخّص شده در این مصراع چیست؟ « بر انگیخت ابرش بر افشاند گرد»
4- عبارت کنایی« دندان به دندان خاییدن » یعنی چه؟
5- در منظومه ی « حمله ی حیدری » شاعر به چه موضوعی پرداخته است؟
درک و فهم
6- یک آرایه تشبیه در بیت زیر معیّن کنید .مفهوم مصراع دوم را بیان کنید:
شجاع غضنفر وصی نبی نهنگ یم قدرت حق ، علی
7- در بیت« بیفشرد چون کوه پا بر زمین / بخایید دندان به دندان کین ، منظور « دندان به دندان خاییدن» چیست؟
8- خلاصه درس « حمله ی حیدری » را بیان کنید.
9- مفهوم بیت زیر چیست؟
« پرید از رخ کفردر هند رنگ تپیدند بت خانه ها در فرنگ»
10- مفهوم کنایی این مصراع را بیان کنید : به سر کوفت شیطان دودست دریغ
11- دربیت زیر منظور از کلمات مشخّص شده چیست؟
« به جر بازوی دین و شیر خدا که شد طالب رزم آن اژدها »
12- آرایه ی ادبی استفاده شده را در بیت زیر مشخّص کنید:
« چو آن آهنین کوه آمد به دشت همه رزمگه کوه فولاد گشت»
کاربرد
13- کدام یک از ویژگی های حماسه در بیت زیر وجود دارد؟
دم تیغ بر گردنش چون رسید سر عمرو صد گام از تن پرید.
14-شعر حمله ی حیدری از باذل مشهدی حماسه ی طبیعی است یا مصنوع ؟ چرا؟
« بر افراخت پس دست خیبرگشا پی سر بریدن بیفشرد پا»
تجزیه و تحلیل
15-شخّصیت علی (ع) رادر داستان « حمله ی حیدری » با داستانی که از مثنوی نقل شده است مقایسه کنید.
16- چرا « حمله ی حیدری » جزو حماسه های مصنوع است ؟
17- ویژگی های حماسه ی مصنوع رادر درس حمله ی حیدری مشخّص کنید.
18- دو آرایه ی ادبی در بیت زیر مشخّص کنید:
« چو آن آهنین کوه آمد به دشت همه رزمگه کوه فولاد گشت»
19- چه آرایه ای در بیت زیر به کار رفته است؟
شجاع غضنفر وصی نبی نهنگ یم قدرت حق علی
20- دو آرایه ی به کار رفته در بیت زیر را مشخّص کنید:
« بر افراخت پس دست خیبرگشا پی سر بریدن بیفشرد پا»
21- با خواندن بیت زیر چه احساسی به شما دست می دهد ؟ در یک بند بنویسید.
چو غلتید در خاک آن ژنده فیل بزد بوسه بر دست او جبرئیل
ارزشیابی
22-قافیه های درس « حمله ی حیدری » رابررسی کنید و بنویسید کدام یک از ابیات قافیه اش غلط است ؟ چرا؟
23- با توجه به ویژگی های «حماسه» شعر حمله ی حیدری را ارزیابی کنید.
درس4
طبقه ی دانش
1- دو گونه ی رایج ادبیات نمایشی را نام ببرید.
2- فیلم نامه را تعریف کنید.
3- نمایشنامه را تعریف کنید.
4- دو تن از فیلم نامه نویسان ایرانی را نام ببرید.
5- در کدام نوع از ادبیات نمایشی ویژگی های صحنه و چشم اندازهای آن شرح داده می شود؟
6- کدام یک از شخصیت های زیر جزو فیلم نامه نویسان نیست؟
الف) عباس کیا رستمی ب)یحیی دولت آبادی ج) محسن مخملباف
7- فیلم های تلویزیونی بر اساس کدام نوع ادبیات نمایشی ساخته می شود؟
در ک
8- آرایه ی تشحیص رادر جمله ی زیر مشخّص کنید:
«ماهی ها به دور پاهای علی طواف می کردند و پاهای اورا بوسه باران».
9- خلاصه درس « بچه های آسمان» را بنویسید.
10- درداستان « بچه های آسمان» علی کدام یک از خصوصیات زیر را ندارد؟
الف) ایثار ب) احساس مسؤولیت ج) سماجت د) رقابت
11-چرا علی در داستان « بچه های آسمان» می کوشد به مقام سوم در مسابقه دست یابد؟
12-نور ساطع از سفیدی بیش از حد پاهای علی دردرس«بچه های آسمان» بیانگر چه نکته ای است؟
13-چرا معلّم در خواست علی را برای شرکت در مسابقه پذیرفت؟
14-با این که نویسنده در ابتدای مسابقه می گوید : « رسیدن به رده های پایین تر نیز برای علی غیر ممکن است» او چرا به مقام اول می رسد؟
کاربرد
15- درس « بچه های آسمان» جزو کدام نوع ادبی است ؟ چرا؟
16- در داستان « بچه های آسمان » کدام ویژگی ادبیات داستانی معاصر دیده می شود؟
17- زاویه ی دید داستان چگونه است؟
تجزیه وتحلیل
18- هدف از نوشتن فیلم نامه ی «بچه های آسمان » چه بوده است؟
19- این قسمت ازمتن درس« بچه های آسمان» بیانگر چه نکته ای است؟
«علی محو تماشای اطراف است عده ای از خانواده ها در حال گرفتن عکس هستند و در کنار فرزندان خود با آب میوه و شیرینی ازآن ها پذیرایی می کنند ، علی بند کفش را محکم گره می زند کفش او یک جفت کتانی کهنه است»
20- چرا نویسنده اسم فیلم خودرا« بچه های آسمان» نامیده است؟
21- فیلم بچه های آسمان را بامتن درس مقایسه کنید.
22- چرا نویسنده ، زهرا را به عنوان ذهنیت علی معرفی می کند؟
23- علی و زهرا در « بچه های آسمان» چه شخصیتی دارند؟
24- چرا علی در پایان مسابقه ناراحت به نظر می رسد با اینکه او اول شده است؟
25- چه نتیجه ای از این جمله ی عمر وبن لیث می گیرید. « اصبحت امیراً واَمسَیتُ اسیرا».
ترکیب
26- با پیروی از شیوه ی نویسنده ، فیلم « بچه های آسمان» را به گونه ی دیگر به پایان برسانید.
27- فیلم نامه ی« بچه های آسمان» را به صورت نمایشنامه نوشته آن را در صحنه اجرا کنید.
28- داستان « بچه های آسمان» را باز نویسی کنید.
29- بعداز تماشای فیلم « بچه های آسمان» احساس خودرا نسبت به علی و خواهرش بنویسید.
30- نام دیگری برای داستان « بچه های آسمان» انتخاب کنید.
31- ماجرای مربوط به عمروبن لیث را ادامه دهید.
ارزشیابی
32- نظر شما در باره ی رفتار و عملکرد « علی» در این فیلم نامه چیست؟
درس 5
طبقه دانش:
1- معنی کلمه ی مشخص را بنویسید: «با حال استیصال پرسیدم».
2- از آثار محمد علی جمال زاده چهار مورد نام ببرید.
3- داستان کوتاه در ایران با کدام اثر شروع شده است؟ مؤلف آن کیست؟
4- آغازگرسبگ واقع گرایی در نثر معاصر کیست؟
5- مفهوم این کنایات را بنویسید: سماق مکیدن ، شکم را صابون زدن، آسمان جل
6- معنی لغت مشخص شده در این عبارت را بنویسید :« مصطفی بی نهایت چُلمن است.»
7- بعداز مشروطه در داستان نویسی چه تحولاتی به وجود آمد؟
درک
8- در عبارت زیر ارکان تشبیه مشخص کنید:«مصطفی به عبارت معهود،ابتدا مبلغی سرخ و سیاه شد و بالاخره صدایش بریده مثل صدای قلیانی که آبش را کم و زیاد کنند از نی پیچ حلقوم بیرون آمد.»
9- برای ضرب المثل "از ماست که برماست" ، معادل مناسب دیگری بیان کنید.
10- مفهوم جمله زیر را بنویسید:
«یکی ازحضارکه کبّاده ی شعروادب می کشیدجلورفته وجبهه ی شاعر را بوسید».
11- نقطه اوج داستان :«کباب غاز» را مشخص کنید.
12- متن زیررا معنی کنید:
تنها همان رتبه های بالا را وعده بگیر و مابقی را نقداً خط بکش و بگذار سماق بمکنند.
13- « چند مرد حلاّج بودن » چه مفهوم کنایی دارد؟
14- مفهوم عبارت زیرا بیان کنید:
« این قدر خورده ایم که نزدیک است بترکیم » کاه از خودمان نیست کاهدان که از خودمان است ».
15- این جمله را به فارسی روان برگردانید:
« کلوخی دوسه فراهم نهاد تا قلیه ای بکند».
16- چهارموردازاصطلاحات عامیانه درس را مشخص کرده معنی آن هارا بنویسید.
کار برد
17- ویژگی سبکی داستان «کباب غاز» رادر متن درس مشخص کنید.
تجزیه و تحلیل
18- محوری ترین پیام داستان « کباب غاز» چیست؟
19- در داستان «کباب غاز » مصطفی چه شخصیّتی دارد؟ توضیح دهید.
21- داستان « بچّه های آسمان » را با«کباب غاز » مقایسه کنید.
22- شعر « ازماست که بر ماست » را باداستان « کباب غاز» مقایسه کنید.
ترکیب
23- داستان «کباب غاز» را به گونه ی دیگر به پایان برسانید.
ارزشیابی
24- رفتار های شخصّیت های داستان را از دیدگاه خود نقد کنید.
درس6
طبقه دانش:
1- از آثار بزرگ علوی چهار مورد نام ببرید.
2- در جاهای خالی واژگان مناسب قراردهید:«نویسنده ی توانا..........در نگارش کتاب ..................تحت تأثیر «گیله مرد» نوشته ی« بزرگ علوی» بوده است.
3- داستان « گیله مرد » از کدام مجموعه ی بزرگ علوی انتخاب شده است؟
4- محتوا و درون مایه ی داستان گیله مرد چیست؟
5- تأثیر داستان « گیله مرد » رادرکدام یک از آثار جلال آل احمد می توان دید؟
6- معنی واژه های مشخص شده را بنویسید. « نفیر باد نعره های عجیبی از قعر جنگل به سوی کومه همراه داشت.»
7- واژه ی مشخص شده دراین عبارت به چه معنی است؟« هر کدام از این مأمورین وقتی خانه ی کسی را تفتیش می کردند، چیزی گیر شان می آمد.»
8- چه عاملی مانع ازآن شدکه گیله مرد محمد ولی را از پای در آورد؟
درک
9- پیام و سخن اصلی « بزرگ علوی » در داستان « گیله مرد» چیست؟
10- منظورازعبارت زیردرداستان«گیله مرد»چیست؟ «باران هنگامه کرده بود،باد چنگ می انداخت می خواست زمین را از جا بکند».
11- آیا می توانید داستانی نظیر داستان « گیله مرد» بیان کنید که در آن ظلم ستیزی وجود داشته باشد؟
12- از داستان « گیله مرد» چه درسی هایی برای زندگی کسب می کنید.
13- خلاصه درس « گیله مرد» را بیان کنید.
14- نمونه هایی از اغراق ، کنایه رادر متن درس« گیله مرد» مشخص کنید.
15- معنی کنایات مشخص شده را بنویسید: «در تمام مدّت ، محمد ولی وکیل باشی ،دست بردار نبود ، تهدید می کرد زخم زبان می زد ، حساب کهنه پاک می کرد.»
16- کدام گزینه از ویژگی های داستان « گیله مرد » نیست؟
الف ) دارای جنبه های نمادین است.
ب) توصیف طبیعت در آن جایگاه ویژ ه ای دارد.
ج) از کنایات و اصطلاحات عامیانه درآن استفاده شده است.
د) بیانگر واقعیات تلخ اوضاع اجتماعی و سیاسی خاصّ است.
تجزیه و تحلیل
17- چرا داستان « گیله مرد» راداستان کوتاه به حساب می آوریم؟
18- چرا مأموردوم گیله مردرا کشت؟
19- با خواندن این داستان،کدام قسمت آن شمارا تحت تأثیر قرار می دهد ؟چرا؟
20- نقطه اوج این داستان کدام قسمت است؟
21- با توجّه به داستان، شخصّیت وکیل باشِی را توضیح دهید.
22- با توجه به داستان « گیله مرد» به چه واقیعاتی از جامعه روز گار نویسنده می توان پی برد؟
23- دو اثر « کباب غاز » « گیله مرد» هر دو در زمرۀ داستان کوتاه اند ، این دو اثررا از نظر شیوه ی نگارش مقایسه کنید.
24- دربند زیر،کدام یک از واقیعت های تلخ اجتماعی و سیاسی عصر نویسنده منعکس شده است؟ « در آن ولایت ،آدم های خان یک مرتبه مثل مور و ملخ می ریختند توی دهات ، از گاو و گوسفند گرفته تا جوجه و تخم مرغ ، هر چه داشتند می بردند ، به بچّه و پیرزن رحم نمی کردند».
25- سه آرایه ادبی غیر تکراری در عبارت زیر مشخص کنید: «غرّش باد ، آوازهای خاموش را افسار گسیخته کرده بود و رشته های باران آسمان تیره را به زمین گل آلوده ،می دوخت».
ترکیب
26- اگر شما به جای نویسنده ی داستان « گیله مرد » بودید ما جرا را چگونه به پایان می بردید؟
27- با توجه به داستان « گیله مرد» اگر شما به جای گیله مرد بودید ، درهنگام خلع سلاح محّمد ولی چه اقدامی می کردید؟
ارزشیابی
28-شیوه هایی که « گیله مرد» برای احقاق حقوق خود بر گزیده بود ، به نظر شما درست بوده است ؟چرا ؟
29 – داستان « گیله مرد» را با داستان« شووشون » مقایسه کنید سپس بیان کنید کدام یک می تواند تأثیر بیشتری در خواننده داشته باشد؟ چرا؟
دانش
1- از آثار سیمین دانشور دو مورد نام ببرید.
2- معنی لغات مشخّص شده را بنویسید: وسط میدان هیمه گذاشته اند قربانش بروم تنها می آید سی میدان.
3- عبارت « شلخته دروکنید تا چیزی گیرخوشه چین ها بیاید بیانگرکدام خصوصیت اخلاقی یوسف ( گوینده جمله ) است.
4- خلاصه داستان سووشون را بیان کنید.
5- جمله ی زیر را به نثر روان بنویسید: « تصدّق قد و بالات بشم آلان که راه بیفتیم خروس خوان می رسیم.»
6- « مورو زنبور » در حکایت نقل شده از کتاب اسرار التو حید نماد چه انسان ها یی هستند؟ کاربرد
7- حکایت « مور و زنبور » از اسرار التوحید جزو کدام نوع ادبی است ؟ چرا؟
تجزیه و تحلیل
8- شخصیّت یوسف را با توجه به محتوای درس تبیین کنید.
9- به نظر شما چرا پاسبان مانع تشییع جنازه ی یوسف می شوند؟
10- با توجه به آن چه دردرس آمده است ، بگویید سووشون چیست؟
11- نثر داستان « سووشون » را با «کباب غاز» مقایسه کنید.
12- در حکایت نقل شده از اسرار التوحید چه پیامی نهفته است؟
درس 8
دانش
1- معنی لغت مشخص شده را بنویسید: « لا بد خودت را یک جنتلمن تصور کرده ای»
2- اصلی ترین مسائل در حوزه ادب پایداری را بیان کنید.
درک
3- لگری ، چه چیزی را لازمه ی سپردن مسؤولیت مبا شری به عموتم می دانست ؟ چرا؟
4- در شعر « من برآنم که با داستان من و تو با دشمن رویاروی توانیم شد ودر برابر مجازاتش خواهیم ایستاد » چه عاملی را لازمه ی مقاومت در برابر دشمن می داند؟
کاربرد
5- شعر تورا می خوانم ، جزو کدام نوع ادبی است؟چرا؟
6- کدام یک از مسائل مربوط به ادبیات پایداری در داستان « کلبه ی عموتم » بیشتر جلوه گر است؟
تجزیه وتحلیل
7- اعتقاد به سرای باقی در کدام بخش از سخنان « عموتم» وجود دارد ؟ مشخص کنید.
8- شخصیّت «عموتم» در داستان « کلبه عموتم» چگونه است؟توضیح دهید.
ترکیب
9- احساس خود را بعد از خواندن داستان «کلبه عموتم» بنویسید.
10- اگر شما به جای نویسنده ی داستان بودید،آن را چگونه به پایان می بردید.
ارزشیابی
11- شعر « تورا می خوانم » را با شعر « در بیابان های تبعید » مقایسه کنید سپس بیان کنید در کدام شعر ، ویژ گی های ادب پایداری بر جسته تر است؟
درس 9
دانش
1- نام شاعر شعر « از یک انسان » را بیان کنید.
2- زیتون نماد چیست و نشانه ی کدام کشور است؟
3- متن زیر معّرف کدام یک از شاعران ادب پایداری است؟
« درسال 1941 میلادی در یکی از دهکده های فلسطین ، اشغالی به دنیا آمد در شش سالگی به دلیل هجوم اشغالگران اسرائیلی آواره شدو چندین بار به زندان افتاد او را شاعر فلسطین نامیده اند.
4- درجمله ی « سرزمین من زمرّد است» معنی زمرّد چیست؟
5- شعر دربیابان های تبعید از کدام شاعر است؟
6- معنی لغت مشخص شده در کدام گزینه است؟ « برسبیل تلطّف جوابش باز داد الف) مهربانی کردن ب) دوستی کردن ج) بخشش کردن
درک
7- در جمله « سرزمین ما زمرّد است » چه نوع تشبیهی به کار رفته است؟
8- چرا شاعر سرزمین خود را به زمرّد تشبیه کرده است؟
9- در جمله « نرون مرد ولی رم نمرده است، باچشم هایش می جنگند » مرجع ضمیر "ش" چیست؟
10- منظور از چشم در جمله «با چشم هایش می جنگد» چیست؟
11- درعبارت « فرشتگان سرودهای صلح و شادی را برای چوپانان می خواندند » کلمات مشخص شده چه مفهومی دارد؟
12- مفهوم کلمات مشخص شده را درعبارت زیر بنویسید: بهارهای پیاپی رادر بیابان های تبعید می گذرانیم با عشق خود چه کنیم ، در حالی که چشمانمان پر از خاک و شبنم یخ زده است.
13- مصراع های زیر چه مفهومی دارد؟ بیان کنید. « از سایه های آبی ، خارهای سرخ / براجساد به جا مانده وطعمه ی عقاب زاغ شده فروریخت .
14- شعرزیر را معنی کنید:
بردهانش زنجیر بستند/ دست هایش را به سنگ مردگان آویختند / و گفتند : تو قاتلی .
15- دو توصیف زیبا دردرس « بیابان های تبعید » مشخص کنید که بیانگر پایداری مردم در مقابل ظلم باشد.
16- موضوع شعر بیابان های تبعید چیست؟
17- با توجه به شعر از یک انسان برداشت و استنباط خود را از ترکیب زیبای کوچک بیان کنید.
18- در عبارت « غذایش را ، تن پوشش را و پرچمش را ربودند « پرچم نشانه ی چیست؟
19- مفهوم این بیت چیست؟ در طبع جان اگر وفایی بودی / نوبت به تو خودی نیامدی از دگران.
20- در بیت زیر کلمات «گور» چه معانی دارد؟بیان کنید.
بهرام که گور می گرفتی همه عمر دیدی که چگونه گور بهرام گرفت.
کاربرد
21- قالب شعر زیر چیست؟
آن قصرکه جمشیددراو جام گرفت آهو بچه کرد و روبه آرام گرفت
بهرام که گور می گرفتی همه عمر دیدی که چگونه گور بهرام گرفت
22- شعر « دربیابان های تبعید » در حیطه ی کدام یک از انواع ادبی قرارمی گیرد؟
23- ویژگی های ادب پایداری رادر شعر « بیابان های تبعید » مشخص کنید.
24- ویژگی های ادبیات پایداری رادرشعر «از یک انسان » مشخص کنید.
25- با توجه به حکایت ص 77 ضرب المثل هایی بنویسید که حاوی نکات ترتیبی و اخلاقی باشد.
تجزیه وتحلیل
26- به نظر شما چرا شاعر «غذاو تن پوش» راهم ردیف «پرچم» آورده است؟
27- آوردن ضرب المثل ها در میان متن ها چه تأثیری می تواند داشته باشد؟
28- قالب شعر « از یک انسان » چیست؟
ترکیب
29- احساس خودرا بعداز خواندن شعر « از یک انسان» بنویسید.
30- شعر « از یک انسان »را به صورت داستان کوتاه بنویسید.
31- احساس خودرا بعد از خواندن شعر « دربیابان های تبعید» بنویسید.
32- با توجّه به حکایت نقل شده از « اخلاق محسنی» شماداستان را به گونه ای دیگر به پایان ببرید.
ارزشیابی
33-شعر « از یک انسان» را با الگوی شعر حماسی مقایسه کنید.
34-برخوردحضرت عیسی با شخص ابله و تأثیر و نتیجه ی آن راارزیابی کنید.
درس 10
دانش
1- مؤلف کتاب «کارگران دریا» کیست؟
2- آثار ویکتور هوگو را نام ببرید.
3- معنی لغت مشخص شده را بنویسید: شاخه های عظیم به وضعی موحش سیخ ایستاده بودند.
درک
4-در عبارت « انسان باید مثل گربه باشد » وجه شبه آن چیست؟
5-ارکان تشبیه رادرجمله ی زیر مشخص کنید:
« کوزت احساس می کرد که قلبش مثل یک گلوله ی نخ درسینه اش بالا و پایین می جهد».
تجزیه وتحلیل
1- « کوزت» و«زن تناردیه» در رمان هوگو چه شخصیتی دارند؟
2- داستان «دخترک بینوا » را با « هدیه ی سال نو» مقایسه کنید.
ترکیب
3- اگر شما به جای « دخترک بینوا » بودید با زن تناردیه چگونه رفتار می کردید؟
در س 11
دانش
1- چهار مورد از آثار«ا. هنری » را نام ببرید.
2- وضع ظاهری خانه ی « دلا» چگونه توصیف شده است؟
3- جمله « ای کاش اهمیت در نگاه تو باشد نه در چیزی که به آن می نگری » از کیست؟
4- شهرت « ویلیام سیدنی پورتر» مرهون جیست؟
5- معنی لغت مشخص شده را در عبارت زیر بیان کنید. «چراغ را دراصلاح کردن بکش»
درک
6- آیه ی « لاتدرکه الابصار و هو یدرک الابصار » با کدام قسمت درس مائده های زمینی ارتباط داد؟
7- آندره ژیددر عبارت زیر چه امری را مهم تر می شمارد؟
«ناتا نائیل ای کاش عظمت در نگاه تو باشد نه در آن چیز که به آن می نگری»
8- مفهوم عبارت زیررا توضیح دهید:
« زندگی معجون دردآوری است از لبخند های زودگذرو انبوه غم و اندوه وسیلاب اشک و زاری» .
9- دونمونه آرایه ی تشبیه و استفاده شده رادرمتن درس مشخص کنید.
10- محتوای درس« هدیه ی سال نو » چیست؟
11- شأن نزول آیه ی « ویوثرون علی انفسهم ولو کان بهم خصاصه » رابنویسید و آیه را ترجمه کنید.
کاربرد
12- « هدیه سال نو » ، اثر. اُ. هنری جزو کدام نوع ادبی است ؟چرا؟
13 -درس « هدیه ی سال نو » از نظر قالب و محتوا جزو کدام دسته ازآثار ادبی است؟
تجزیه وتحلیل
13- شخصیّت « دلا» درداستان چگونه است؟ توضیح دهید.
14- از داستان« هدیه ی سال نو » چه پیامی دریافت می شود؟
15- جمله ی« کاش عظمت در نگاه تو باشد.......» از آندره ژیدرا با این شعر سپهری » چشم ها را باید شست » جوردیگر بایددید مقایسه کنید و نتیجه را بنویسید.
16- درمتن زیرچرا نویسنده تأکیدمی کندکه درخشندگی به فسفر وابسته است؟
« ناتانائیل ، اعمال مابه ما وابسته است هم چنان که در خشندگی به فسفر».
17- دردرس مائده های زمینی « ناتانائیل » چه کسی است ؟ توضیح دهید.
18- جستجوی خدا دردرس « مائده های زمینی » اثر آندره ژید چگونه بیان شده است؟
19- شخصیّت « مادام سوفیا» رادرداستان تحلیل کنید.
20- ویژگی های داستان کوتاه رادردرس « هدیه سال نو » مشخص کنید.
21- هدایای که « دلا»و« جیم» برای یکدیگر تهیه کرده بودید . اگر چه برای هیچ کدام قابل استفاده نبود به چه دلیلی موجب خوشحالی و خرسندی آن ها شد؟
22- شخصیّت اصحاب رسول الله (ص) در حکایت « تحفه الاخوان» چگونه بیان شده است ؟توضیح دهید.
ترکیب
23- با پیروی از سبک نویسنده ، ماجرای این داستان را به گونه ی دیگر تغییردهید.
24- احساس خود را بعداز خواندن داستان « هدیه سال نو» بنویسید.
25- احساس خودرا درباره ی اصحاب پیامبر (ص) بنویسید.
ارزشیابی
26- درس « هدیه ی سال نو» را با ویژگی های داستان کوتاه مقایسه کنید.
درس 12
دانش
1 -معنی واژه های مشخّص شده رادر مصراع های زیر بنویسید: الف) روزی تفقّدی کن دوریش بینوا را
ب) کشتی شکستگانیم ای یادشرطه بر خیز.
2- توضیح زیر برای کدام یک از شخصیّت های زیر مناسب تر است؟
« غزل او شیرین و شنیدنی و صمیمی و تأثیر گذار است و ساخت و بافتی روان و دلنواز دارد»
الف) سعدی ب) حافظ ج) سنایی د) مولوی
3-در جای های خالی کلمات مناسب بنویسید:
سعدی ، استاد سخن و یکّه تاز عرصه نثر...................وشعر ....................است.
4-در بیت زیر کدام کلمه ایهام دارد؟:
به خوابگاه عدم گر هزار سال بخسبم به خواب عافیت آن گه به بوی موی تو باشم.
5-ویژگی های شعرو نثر سعدی را بر شمارید.
درک
6- بیت زیر را معنی کرده آرایهی ایهام رادر آن مشخص کنید: به خوابگاه عدم گر هزار سال بخسبم/ به خواب عافیت آن گه به موی تو باشم .
7- مفهوم بیت زیر را بنوسید:
« آینه ی سکندر جام می است بنگر تا بر تو عرضه دارداحوال ملک دارا».
8-مفهوم مصراع « اگر خلاف کنم سعدیا به سوی تو یاشم » چیست؟
4- مرجع ضمیر «تو» در مصراع اوّل و دوم بیت زیر چیست؟
« هزار بادیه سهل است باوجود تورفتن اگر خلاف کنم سعدیا به سوی تو باشم.»
10 -مفهوم کامل بیت زیر را بنویسید: « به خوابگاه عدم گر هزار سال بخسبم به خواب عافیت آن گه به بوی موی توباشم».
11 -نوع « را» رادر بیت زیر مشخص کنید:
«دل می رود زدستم صاحبدلان خدارا دردا که راز پنهان خواهد شد آشکارا»
12- ویژگی شعر « دل می رود ز دستم » را باتوجه به مقدمه درس بیان کنید.
13- مقصود از « کیمیای هستی » در بیت زیر چیست؟
« هنگام تنگدستی در عیش کوش و مستی کاین کیمیای هستی قارون کند گدارا»
14- بیت زیررا معنی کنید:
سرکش مشو که چون شمع از غیر تت بسوزد دلبر که در کف اوموم است سنگ خارا
الف) دربیت بالا ، مصراع دوم چه ویژگی معشوق را بیان می کند؟
ب) دربیت بالا توجیه شاعر چیست؟
ج) دو نماد در بیت مشخص کنید.
15- پیام های اخلاقی موجود در بیت زیر رابیان کنید.
ده روز مهر گردون افسانه است و افسون نیکی به جای یاران ، فرصت شمار یارا»
16-با توجه به بیت « کشتی شکستگانیم ای باد شرطه بر خیز باشد که باز بینم دیدار آشنا را» منظور از ترکیبات مشخص شده چیست؟
17- بیت زیر کدام ویژگی عارفان حقیقی را بیان می کند؟
« می بهشت ننوشم زدست ساقی رضوان مرا به باده چه حاجت که مست بوی تو باشم»
درک
18-منظور از« جام می» در بیت زیر چیست؟
آینه ی سکندر جام می است بنگر تا بر تو عرضه دارد احوال ملک دارا.
19- پیام اخلاقی بیت زیررا بیان کنید.
«آسایش دوگیتی تفسیر این دو حرف است با دوستان مروت بادشمنان مدارا»
20-آیه ی زیر باکدام یک از ابیات درس ارتباط معنایی دارد؟
« اِذ هبا الی فرعون انه طغی فقولا له قولاً لینا»
21-حافظ آسایش دو جهان رادر چه می داند؟
22- چرا شاعر « جام می» را به آینه ی اسکندر تشبیه کرده است؟
23- نقش ضمیر« ت» در کدام مصراع با بقیه متفاوت است؟
الف)سرکش مشو که چون شمع از غیرتت بسوزد.
ب) هر که شدت حلقه ی در، زود برد حقّه ی زر.
ج) وگرنه که پایت همی گور جست.
د)سرت ز آسمان بگذرد در شکوه.
24- در بیت زیر ، نهاد فعل های « بسوزد »و« است» را مشخص کنید:
سرکش مشو که چون شمع از غیرتت بسوزد دلبر که در کف موم است سنگ خارا.
25- در بیت زیر چند ضمیر شخصی وجود دارد؟.
به مجمعی که در آیند شاهدان دو عالم نظر به سوی تودارم غلام روی تو باشم
کاربرد
26- شعر « در آرزوی تو باشم » جزو کدام نوع ادبی است ؟چرا؟
تجزیه و تحلیل
27 - درون مایه ی شعر « در آرزوی تو باشم » چیست؟
28-از نظر محتوا ، غزل حافظ و سعدی چه تفاوتی دارند؟
29-در بیت « آینه ی اسکندر جام می است بنگر تا بر تو عرضه دارد احوال ملک دارا » چرا آینه ی اسکندررا به جام می تشبیه کرده است ؟
30- در غزل « دل می رود ز دستم » کدام بیت بر تقدیر و جبر سر نوشت تأکید دارد ؟ چرا؟
31-شعر حافظ را با سعدی از نظر نگارش (سبک) مقایسه کنید.
32 - بیت حافظ را«آسایش دو گیتی تفسیر این دو حرف است با دوستان مروت با دشمنان مدارا» با این آیه ی قرآن « اذهبا الی فرعون انه طغی فقولا له قولاً لینا » مقایسه کتید.
33- در ابیات زیر از حافظ شخصیت « رند پارسا » را با «شیخ پاکدامن » مقایسه کنید.
34-دو آرایه ی ادبی در بیت زیر مشخص کنید:
« هزار بادیه سهل است با وجود تو رفتن اگر خلاف کنم سعدیا به سوی تو باشم»
35-آرایه های ادبی موجود در بیت زیر را مشخص کنید:
« می بهشت ننوشم زجام ساقی رضوان مرا به باده چه حاجت که مست بوی تو باشم»
ترکیب
36-بعداز خواندن غزل « در آرزوی تو باشم » احساس خود را در مورد عشق به خدا بیان کنید.
37-به نظر شماراه رسیدن به سعادت هر دو جهان چیست ؟ دریک بند اندیشه ی خودرا بنویسید.
ارزشیابی
38- قافیه و ردیف رادرشعر « دل می رود ز دستم » بر اساس الگو های قافیه سازی بررسی کرده صحیح یاغلط بودن آن ها را توضیح دهید.
درس 13
دانش
1- معنی و مفهوم « درفش کاویانی » رابا توجه به بیت زیر بنویسید: «تو یک ساعت چوافریدون به میدان باش تازان پس
به هر جانب که روی آری درفش کاویان بینی»
2- نخسین کسی که افکار و اصطلاحات عرفانی را با مضامین عاشقانه در آمیخت ..............است.
3- سه مورد از آثار سنایی را نام ببرید.
4- آثار منثور جلال الدّین مولوی را نام ببرید.
5- نثر کتاب « فیه ما فیه» چگونه است و این کتاب چه موضوعی دارد؟
درک
6- با توجه به بیت زیر ، چرا نباید به زوروزر دنیا مغرور شد؟
بدین زور و زر دنیا چوبی عقلان مشو غره
که این آن نوبهاری نیست کش بی مهرگان بینی.
7- آرایش قافیه در قصیده ، چگونه است ؟ رسم کنید.
8- آیه ی «ومارمیت اذرمیت ولاکن الله رمی باکدام یک از ابیات سنایی ارتباط دارد؟
9- منظور از « چاه ظلمانی» در بیت زیر چیست؟
« دلا تاکی در این زندان ، فریب این و آن بینی ؟ یکی زین چاه ظلمانی برون شو، تا جهان بینی »
10- مفهوم«ا» در کلمه « سودا» چیست؟ زهی سرمایه و سودا که فردا زان زیان بینی »
11- «ی» در کلمه ی « تویی» در جمله ی زیر چه نوع یایی است؟
هنوز تویی تو همراه توست.
12- اضافه های تشبیهی رادرمتن« آورده اند ص105 » مشخّص کنید و طرفین تشبیه را بیان نماید.
کاربرد
13- شعر « باغ عشق » جزوکدام نوع ادبی است؟
تجزیه و تحلیل
14- حکایت « پیدای پنهان » از فیه ما فیه چه پیامی دارد؟
15- با توجه به اجزای قصیده « با غ عشق» کدام قسمت قصیده ر ا داراست؟
16- نوع آرایه ها را در بیت زیر مشخص کنید:
« چه باید نازش و نالش بر اقبالی و ادباری که تابر هم زنی دیده این بینی نه آن بینی.
درس 14
دانش
1- معنی لغت مشخص شده را بنو یسید. حسّ شرافتمندی ومناعت واعتماد به نفس به بهترین وجه دیده می شود .
2- کتاب « آزادی و تربیت » اثر کیست؟
3- اهداف بنیادین تربیت را بر شمارید.
درک
4- در عبارت « اگر ایرانی خدمتی به جهان کرده باشد بیش از همه چیز روشن کردن صول آدمیّت و اخلاق است» بزرگترین خدمت ایرانیان به جهان چیست؟
5- عبارت « الملک یبقی مع الکفر و لا یبقی مع الظلم» را به فارسی بر گردانید.
6- دانش و آزادیگی و دین و مروت / این همه را بنده ی درم نتوان کرد » چه مفهومی دارند؟
7- کنایه رادر جمله زیر معین کنید . « آیا تره ای هم در عمل برای این حرف ها خردخواهد شد؟
8- با توجه به بیت « نبیند مرا زنده با بند کس/ که روشن روانم بر این است وبس » رستم زنده بودن روح خودرا درچه می داند؟
تجزیه و تحلیل
9- از درس « تربیت انسانی وسنت ملی ما» چه نتیجه می گیرید.
10- نویسنده دردرس « تربیت انسانی و سنت ملی ما » چگونه بین ارزش های فرهنگی و ادبیات فارسی پیوند بر قرار کرده است؟
درس 15
دانش
1- آثار محمدعلی اسلا می را نام ببرید.
درک
2- تشبیه موجود درجمله ی زیر را توضیح دهید: گویی کالبد بنا مینا ی است روح ایرانی درآن حبس کرده اند.
3- در جمله « گل ها و بوته ها حالت مجرّد دارند » منظوراز حالت مجرد چیست؟ دو مورد از مجردات رادر عالم وجود بیان کنید.
کاربرد
4- کتاب « صفیر سیمرغ » جزو کدام یک از انواع نوشته هاست ؟ ( از نظر قالب و محتوا).
تجزیه وتحلیل
5- چرا نویسنده ی « جلوه های هنر در اصفهان ، نقش کاشی ها را « بهار منجمد » نامیده است؟
ترکیب
6- احساس خودرا بعداز خواندن درس « جلوه های هنر در اصفهان » بنویسید.
7- عنوان دیگری برای درس« جلوه های هنر در اصفهان» انتخاب کنید.
درس 16
دانش
1- آثار جلال رفیع را نام ببرید.
2- معنی لغت مشخص شده رادر عبارت زیر بنویسید: دمی آب خوردن پس از بد سکال به از عمر هفتاد و هشتاد سال
3- جا های خالی رابا عبارت های مناسب پر کنید. قایقی خواهم ساخت................................................
دور خواهم شد از این خاک غریب.............................................................
قهرمانان رابیدار کند.
4- معنی واژه های مشخّص شده را بنویسید:
در آبگیری سه ماهی بود : دو حازم و یکی عاجز.
درک
5- مفهوم ابیات رابیان کنید:
« کم گوی و گزیده گوی چون در تا زاندک تو جهان شود پر
لاف از سخن چو در توان زد آن خشت بود که پر توان زد.
6- مفهوم بیت زیررا بنویسید:
اشتر به شعر عرب در حالت است و طرب گر ذوق نیست توراکژطبع جانوری
7- علل انحراف خسرو چه بود ، نام ببرید.
8- در ترکیبات « مبحث حروف اضافه» و «سخنرانی موجی» چه ایها می وجود دارد ؟
9- مفهوم کلمات مشخّص شده را بنویسید:
« لاجرم سپر بینداخت و ازمیدان بگریخت ، خسرو از همه ی درس های حفظی بیست می گرفت، مگر در ریاضی که کمیتش لنگ بود.
10- نوشته ی زیر را مرتب کنید:
ضربتی سخت یکی ازخروسان بر دیده نواخت حریف.
11- موضوع درس « خسرو» چیست؟
12- بیت زیر با کدام بخش درس « مایع حرف شویی» ارتباط معنایی دارد؟
« به صوت خوش چوحیوان است مایل ز حیوان کم نشاید بودن ای دل»
13- در حکایت « صیّاد و سه ماهی » از کلیله ودمنه ، ماهی دوم برای نجات از دست صیّاد چه چاره ای اندیشید؟
14- جمله ی « آن ماهی که حزم زیادی داشت و بار ها دستبرد زمانه جافی رادید ه بود....» کدام خصوصیت انسان را بیان می کند؟
کاربرد
15- قالب نوشته ی درس «خسرو» چیست؟
16- در باره ی زبان و بیان درس « مایع حرف شویی » توضیح دهید.
17- ویژگی های طنز رادردرس « مایع حرف شویی » مشخص کرده بیان کنید
18- قالب شعر « پشت دریاها » چیست ؟چرا؟
تجزیه و تحلیل
19- شهر آرمانی سهراب سپهری در شعر « پشت دریاها » چگونه شهری است ؟ د رروایات اسلامی چنین شهری چه نام دارد؟
20- شخصیت خسرو را با توجه به داستان توضیح دهید.
21- با توجه به داستان « خسرو» چه دلایلی برای گرفتار شدن افراد در دام اعتیاد می شناسید . بیان کنید
22- شعر «منشین با بدان که صحبت بد / گر چه پاکی ، تو را پلید کند/ آفتابی بدین بزرگی را / پاره ای ابر ناپدید کند، با شعر حافظ « بیاموزمت کیمیای سعادت / زهم صحبت بد جدایی جدایی» مقایسه کنید
23- علت انتخاب عنوان « مایع حرف شویی» برای درس چیست؟
24- محوری ترین پیام نویسنده دردرس « خسرو» چیست؟
25- درون مایه ی حکایت نقل شده از کلیه ودمنه چیست؟
26- پیام حکایت نقل شده از کلیه و دمنه چیست؟
27- در عبارت زیر آرایه ها را معیّن کنید.
« شیره ی تریاک ، آن شیر بی باک را چون اسکلتی و حشتناک ساخته بود»
ترکیب
28- درباره ی تاثیر محیط در موفقیت انسان انشایی بنویسید.
29-چه راه حلی برای مشکل اعتیاد در جامعه ی فعلی پیشنهاد می کنید؟
30- اگر شما نویسنده داستان « خسرو» بودید ، ان را چگونه به پایان می بردید؟
31- احساس خودرا بعد از خواندن درس « خسرو » بنویسید
32- داستان « سه ماهی و آبگیر » را باز آفرینی کنید.
ارزشیابی
33- با توجه به آنچه در باره ادبیات غنایی خوانده اید ، بنویسید آیا می توان شعر «پشت دریا ها» را یکی از نمونه های ادب غنایی قلمداد کرد؟چرا؟
34- استفاده از شعر شاعرانی چون نظامی ، سعدی ومولوی در درس «مایع حرف شوی» چقدر در انتقال پیام نویسنده موثر بوده است؟ توضیح دهید.
35- شمادرباره سخنرانی های که از رسانه ها و مطبو عا ت پخش می شود ، چه نظری دارید؟
36- عملکرد آن سه ماهی که درآب گیری زندگی می کردند ، ارزیابی کنید.
درس 17
دانش
آثارمهدی اخوان ثالث را نام ببرید .
2- شعر معاصر پس از نیما در سه شیوه ادامه یافت ، آنهارا نام ببرید.
3- ویژگی های شعر نونیمایی از نظر قالب بیان کنید.
4- درشعر داروگ شاعر چه نمادهای را برای ترسیم روزگار خویش به کاربرده است؟
5- در شعر « باغ من» شاعردرباره فصل پاییز چه نظری دارد؟
6- ویژگی های شعر اخوان را بیان کنید.
7-کدام اثر از آثار « طاهر صفارزاده» نیست
الف) سفر پنجم ب) ره گذر مهتاب ج) خط خون د) سد و بازوان
درک
8-نیما در شعر «داروگ» چه تصویریاز جامعه عصر خود ارائه می دهد؟
9- مقصود اصلی اخوان از این مصراع چیست ؟
داستان از میوه های سر به گردون سای اینک خفته در تابوت پست خاک می گوید.
10- مفهوم شعر زیررا بنوسید:
ساز او باران ، سرود س باد / جامه اش شولای عریانی است.
11- مفهوم مصراع« و کوفه همین تهران است » چیست؟
12- با توجه به مصراع های زیر انتظار از نظر شاعر چه ویژگی های دارد؟
همیشه منتظرت هستم / بی آن که در رکود نشستن باشم / همیشه در حرکت هستم / همیشه درمقابله.
13- نیما در شعر «داروگ» کومه ی خود را چگونه توصیف کرده است؟
14- مفهوم مصراع زیر چیست؟
« بر بساطی که بساطی نیست»
15- چرا اخوان پاییز را بهتر از همه فصل ها می داند ؟
16 – آرایه ی متناقض نما رادر نمونه های زیر مشخص کنید؟
الف) چیست این سقف بلند سادۀ بسیار نقش زین معما هیچ دانا در جهان آگاه نیست
ب) غوغای خاموش علف / درمرغزار همسایه رود / خواب مرا آشفته نمی کند.
17-عبارت خشک آمد کشتگاه من در جوارکشت همسایه ، چه مفهومی دارد؟
18- با توجه به شعر زیر ، شاعر زیبای باغ بی برگی را در چه می داند؟
داستان از میوه های سر به گردون سای اینک خفته در تابوت پست خاک می گوید.
19-ویژگی های قالب شعر نیمایی را در شعر داروگ مشخص کنید.
کاربرد
20- شعرداروگ جزو کدام نوع ادبی است ؟ چرا؟
21-باتوجه به ویژگی محتوای شعر نو کدام یک از خصوصیات ذکر شده در شعر داروگ نمودبارزی دارد؟
22- کدام یک ازویژ گی های شعر نیمایی در شعر زیر دیده می شود؟
خشک آمد کشتگاه من / در جوارکشت همسایه / گرچه می گویند :می گریند روی ساحل نزدیک / سوگواران در میان سوگواران
تجزیه و تحلیل
23- باتوجه به شعر انتظار چه شبا هتی میا ن جنگ بدر و قیام امام زمان وجود دارد؟
24- اشعار« داروگ» و باغ من و انتظار را از نظر قالب مقایسه کنید.
25- عناصر نمادین شعر داروگ را توضیح دهید.
26- تفاوت شعرداروگ و انتظار را از نظر درون مایه بیان کنید.
27- شعر نو را با شعر سنتی مقایسه کنید.
28- با توجه به ویژگی های شعر نیمایی از نظر قالب و محتوا شعر داروگ را توضیح دهید.
29- شعر باغ من و همای رحمت را از نظر محتوا وقالب بررسی کنید.
30- شعر داروگ را با داستان گیله مرد از نظر محتوا مقایسه کنید.
31-نوع آرایه هارا در اشعار زیر مشخص کنید.
الف) وجدار دنده های نی به دیوار اطاقم دارد از خشکیش می ترکد
چون دل یاران که در هجران یاران
ب) جامعه اش شولای عریانی است.
ترکیب
32- احساس خودرا پس از خواندن شعر انتظار در یک بند بنوسید.
33-احساس خودرا بعد از خواندن شعرداروگ بیان کنید.
34-با توجه به شعر باغ من پاییز را توصیف کنید.
ارزشیابی
35- استفاده ازنمادهای که بر گرفته از طبیعت پیرامون شاعر است امروزه نیز می تواند بازگو کننده مقاصد اجتماعی شاعران باشد.چرا؟
درس 18
دانش
1- از آثار پژوهشی دکترشفیعی کدکنی دو مورد نام ببرید.
2-نام خالق آثار زیر را بنوسید :
الف) سرود رگبار
ب) در کوچه باغ های نیشابور
درک
3-قافیه ی شعر « سفر به خیر» را مشخص کنید.
4- عبارت « از آن دهان که هرای شیر می خروشید / کلمات کودکانه تراوید » کدام ویژگی علی (ع) رابیان می کند؟
5- مفهوم عبارت زیر را بنویسید:
« مگر از کدام باد ه ی مهر ، مست بودی که با تازیانه ی هشتاد زخم ، بر خود حدزدی؟»
6- گون دردرس « سفر به خیر » نماد چه کسانی است؟
7- در عبارت « تو آن بلند ترین هرمی که فرعون تخّیل می تواند ساخت » چرا شاعر می گوید که فقط فرعون تخّیل می تواند آن هرم بلند را بسازد؟
8- در شعر زیر ، شاعر جامعه ی خود را با چه واژه هایی توصیف کرده است؟
« دل من گرفته زین جا/ هوس سفر نداری / زغبار این بیابان ؟/ ...... چو از این کویر وحشت به سلامتی گذشتی / به شکوفه ها به باران / بر سان سلام ما را».
کاربرد
9- قالب شعر «سفربه خیر » از شفیعی کدکنی چیست؟ چرا؟
تجزیه و تحلیل
10- چرا شاعر پیشانی بلند امام علی (ع) را «کتاب خداوند » می داند؟
11- شعر « سفر به خیر » رابا« ناله ی مرغ اسیر» مقایسه کنید.
12- شاعر شخصیت علی( ع) رادر درس « در سایه سار نخل ولایت»چگونه بیان کرده است؟
13- شعر « سفر به خیر» را با شعر «سایه سار نخل ولایت » از لحاظ قالب و محتوا مقایسه کنید.
ترکیب
14- شعر « سفر به خیر» رادر چند سطر باز نویسی کنید.
15- اگر به جای سراینده ی شعر « در سایه سار نخل ولایت » بودید چه ویژگی های دیگری برای علی (ع) ذکر می کردید؟
درس 19
دانش
1- آثار هوشنگ ابتهاج را نام ببرید.
2- در مصراع « یکی صلای آشنا به رهگذر نمی زند » صلا زدن به چه معنی است؟
3- رهی معیری در غزل سرایی از کدام شاعر ، بیشتر پیروی کرده است؟
4- مجموعه اشعار رهی معِّیری با نام........................در زمان حیاتش به چاپ رسیده است.
درک
5- مفهوم بیت زیر را بنویسید.
« نشسته ام در انتظار این غبار بی سوار دریغ کز شبی چنین سپیده سر نمی زند»
6- شعر « در کوچه سار شب» را به صورت نثر بنوسید.
7- مفهوم مصراع « چه چشم پاسخ است از این دریچه های بسته ات » چیست؟
8- مصراع « و زشاخ آرزو گل عیشی نچیده ام » چه مفهومی دارد؟
9- معنی بیت «موی سپیدرا فلکم رایگان نداد / این رشته را به نقد جوانی خریده ام » را بنویسید.
10- مفهوم مصراع « نشسته ام در انتظار این غبار بی سوار » چیست؟
11- مفهوم این مصراع را بنوسید:
یکی زشب گر فتگان چراغ بر نمی کند.
12- منظور از« دریچه های بسته » در بیت زیر چیست؟
« چه چشم پاسخ است از این دریچه های بسته ات
بروکه هیچ کس ندا به گوش کر نمی کند"
13- مفهوم مصراع « چون اشک در قفای تو با سردویده ام » چیست؟
14- مفهوم مصراع « دریغ کز شبی چنین سپیده سر نمی زند» چیست؟
15- برای این بیت سعدی « سر گرگ باید هم اوّل باید برید/ نه چوین گوسفندان مردم درید» یک مثال اجتماعی بیان کنید.
16- در مصراع زیر ، کدام واژه ها در معنی استعاری به کار رفته اند؟
« یکی زشب گرفتگان چراغ بر نمی کند.»
17- در بیت زیر واژه های « بر – بر » چه ارایه ای وجود دارد؟
نه سایه دارم و نه بر بیفکنندم وسزاست وگرنه بر درخت تر کسی تبر نمی زند.
کاربرد
18- شعر « حدیث جوانی» جزو کدام نوع ادبی است؟
19- شعر « درکوچه سار شب» از نظر محتوایی چگونه است؟ چرا؟
20- شعر « در کوچه سار شب » جزو کدام نوع ادبی است؟
21- ویژگی های نثر را درمتن حکایت ص 145 مشخّص کنید.
تجزیه وتحلیل
22- در شعر « درکوچه سارشب» شاعر چه نوع جامعه ای را به تصویر کشیده است؟
23- شعر «در کوچه سار شب» را با شعر « مرغ گرفتار » مقایسه کنید.
24- ابیات زیراز ناصر خسرو و هوشنگ ابتهاج از نظر معنایی چه ارتباطی با هم دارند؟
« بسوزند چوب درختان بی بر سزا خود همین است مربی بری را»
« نه سایه دارم ونه بر بیفکنندم و سزا است و گرنه بر درخت تر کس تبر نمی زند»
25- چه پیامی در حکایت نقل شده از سعدی وجود دارد؟
26- آرایه های ادبی بیت زیر را معلوم کنید:
« موی سپید را فلکم رایگان نداد این رشته را به نقد جوانی خریده ام»
27- در بیت « با یاد رنگ و بوی تو ای نو بهار عشق / همچون بنفشه سر به گریبان نهاده ام »
چه آرایه هایی وجود دارد؟ مشخّص کنید.
در س20
دانش
1- نویسنده های « کتاب » تحفه النظّار و غرایب الامصار » کیست؟
2- چرا سفرنامه ی ابن بطوطه یکی از بهترین سفر نامه ها محسوب می شود ؟
3- سفر نامه « به سوی اصفهان » اثر کدام نویسنده فرانسوی است؟
4- نام دیگر سفر نامه ی ابن بطوطه چیست و در چه قرنی به نگارش در آمده است؟
5- ابن بطوطه جزیرۀ کیش را چگونه توصیف کرده است؟
6- معنی لغات مشخّص شده رادر عبارت زیر بنوسید:
پس از پایان موعظه از هر سوی رقعه ها به او فرستادند ، وی مدرسه و زاویه ای بنا نهاده بود.
درک
7- نویسنده ی به سوی تخت جمشید غروب را چگونه توصیف کرده است؟
کاربرد
8- در س« مدرسه ی امام شوشتری » سفر نامه است یا حسب حال ؟ چرا؟
9- عبارت « من شانزده روز در این مدرسه ماندم نه تعلیم و تربیت آن را در جایی دیده ام .نه لذیذترازغذای آن ،غذایی خورده ام » کدام ویژگی توصیف ابن بطوطه را نشان می دهد؟
10- در س « به سوی تخت جمشید » از نظر قالب ، چه نوع نوشته ای است؟
11- با توجه به انواع چهار گانه ی ادبی « سفر نامه ی این بطوطه » جزو کدام یک از انواع ادبی است؟
تجزیه و تحلیل
12- درس « مدسه امام شوشتری » و« به سوی تخت جمشید» را باهم مقایسه کنید.
13- چه پند هایی ازدرس « به سوی تخت جمشید» می توانیم کسب کرد؟
14- باتوجه به نمونه های خوانده شده در فصل هشتم ، چه تفاوت هایی میان حسب حال و زندگی نامه می بینید؟
15- ابن بطوطه را با کدام یک ازسفرنامه نویسان ایرانی می توان هم طراز دانست؟
16- توضیحات نویسنده در باره ی تخت جمشید با توضیحات کدام شاعر ایرانی قابل مقایسه است ؟
17- این جملات علی پسر خالد را با قصیده ی ایوان مداین مقایسه کنید« کجا هستندپادشاهانی که به هنگام نوشیدن ساغر مرگ در این کاخ ها فرمانروایی می کردند ؟ چه بناهایی که صبح بر پا بود و عصر ویران گشت؟»
ترکیب
18- دربارۀ این سخن علی (ع) انشایی بنوسید: «عبرت ها چه فراوانند و عبرت پذیرفتن ها چه اندک»
19- پس از خواندن آثار تاریخی چه احساسی به شما دست می دهد ؟ بیان کنید.
ارزشیابی
20- با توجه به طرح سفر نامه نویسی ، سفر نامه ی ابن بطوطه و « پیرلوتی» را ارزیابی کنید.
21- کدام یک از درس های « مدرسه ی امام شوشتری » و « به سوی تخت جمشید» ارزش ادبی بیشتری دارد؟ چرا؟
درس 21
دانش
1- معنی لغات مشخّص شده را بنوسید:
امین السطان خیلی شکایت از تغییرات شاه داشت ، اعاظم اهل اردو وتمام ملتزمین حاضر بودند.
2- کتاب « الایام » اثر کیست؟ چه کسی آن را به فارسی ترجمه کرده است؟
3- سه اثر از آثار محمد حسن خان صنیع الدّوله را نام ببرید.
کاربرد
4- «خاطرات اعتماد السلطنه»جزو کدام نوع ادبی است؟
تجزیه و تحلیل
5 - ویژگی های شخصّیتی « دکتر طه حسین » رادر دوران کودکی ، بر اساس آن چه از زندگی نامه ی او در درس خوانده اید، بنوسید
6-با توجه به درس « خاطرات اعتماد السلطنه » چه نوع عادات و کارهایی در دربار قاجار رواج بیشتری داشته است؟
7-از عبارت « اگر ممکن بود چهار دندان
مرا بکشند و دندان شاه خوب شود » کدام ویژگی در بار قاجار در یافت می شود؟
8- علّت تغییر رفتار « طه حسین » چه بود؟
9-علّت موفقیّت طه حسین چه بود ؟ توضیح دهید.
ترکیب
5- از «خاطرات اعتماد السطنه » رعیّت پروری را به صورت نمایشنامه اجرا کنید.
ارزشیابی
6- با توجه به درس « آن روزها » زندگی طه حسین را بر اساس الگوی زندگی نامه نویسی ارزیابی کنید.
7- با توجه به درس « خاطرات اعتماد السلطنه» شخصیت ناصرالّدین شاه را ارزیابی کنید.
8- نظرخودرادربارۀ عمل « طه حسین» با توجه به درس « آن روزها » بنویسید.
درس 22
دانش
1- علّت زندانی شدن مسعود سعد چه بود؟
2- حبسیه چه نوع شعری است ؟ تعریف کنید.
3- شاعران حبسیه سرا را نام ببرید.
4- موضوع کتاب « طرحی از یک زندگی » چیست؟
5- مسعود سعد درکدام زندان ها وچه مدّت گرفتار بوده است؟ نام ببرید
6- معنی لغت مشخّص شده را بنوسید : امسال به نقد کمتر از پارم»
7- در بیت زیر وآژه ی « سبک بار » به چه معنی است؟
«بندی است گران به دست و پایم در شاید که بس ابله و سبک بارم»
8- بیت زیر را با واژه های مناسب کامل کنید:
دم به دم در هر .................رخ نمود لحظه لحظه جای دیگر پا نهد.
چون نبود اورا ............... هر کجا جا دید..........................
9- معنی لغت مشخّص شده در کدام گزینه است : « اندر آن مسجد کودکان به کتّاب بودند»
الف) مکتب ب) کتاب ها ج) نویسنده گان
10- معنی لغت مشخّص شده را بنوسید:
« چون عمرو بن لیث و اسماعیل سامانی به یکدیگر رسیدند مصاف کردند»
درک
11- بیت زیررا معنی کنید
« قصّه چه کنم دراز بس باشد / چون نیست گشایشی زگفتارم»
12- باورهای عامیانه ی موجود در شعر « شخصی به هزار غم گرفتارم» را مشخّص کنید.
13- شاعر در شعر « شخصی به هزار غم گرفتارم» علّت گرفتار شدن خودرا در چه می داند؟
14- شعر مسعود سعد را به نثر امروزی بنویسید.
15- مفهوم قطعه ی انتخابی از کتاب کویر اثر شریعتی را بیان کنید.
16- مفهوم این مصراع چیست؟« محبوسم و طالع است منحوسم»
17- در بیت زیرشاعر از چه چیزی شکایت می کند:
« یاران گزیده داشتم روزی امروز چه شد که نیست کس یارم»
18- «در هر نفسی به جان رسد کارم » یعنی چه؟
19- شعر «شورعشق» چه مفهومی دارد ؟ بیان کنید.
20- این جمله را به فارسی روان بر گردانید.
« اندر آن مسجد ، کودکان به کتّاب بودند»
کاربرد
21- قالب و نوع ادبی و سبک شعری« شخصی به هزارغم گرفتارم » را مشخص کنید.
22- ویژگی های حبسیه را در شعر« شخصی به هزارغم گرفتارم» ، مشخص کنید.
23- شعر « شخصی به هزار غم گرفتارم » کدام موضوع از موضوعات شعر غنایی را دارد ؟ چرا؟
24- آثار و اشعار عراقی در قلمرو کدام نوع ادبی است؟
تجزیه و تحلیل
25- شرح حال مسعود سعد را با فرخی یزدی مقایسه کنید.
26- با توجه به درس « طرحی از یک زندگی » شخصّیت دکتر شریعتی را توضیح دهید.
27- شعر « شور عشق » رااز نظر مضمون با اشعار زیر مقایسه کنید:
الف) از شبنم عشق خاک آدم گل شد صد فتنه و شور در جهان حاصل شد
سرنشتر عشق بررگ روح زدند یک قطره از آن چکیده و نامش دل شد
ب) درازل پرتو حسنت زتجلّی دم زد عشق پیدا شد و آتش به هم عالم زد
جلوه ای کرد رخت دیدملک عشق نداشت عین آتش شدازین غیرت و برآدم زد.
28- شخصیّت مسعود سعد درشعر« شخصی به هزار غم گرفتارم » چگونه بیان شده است؟
29- با مراجعه به گلستان سعدی ، حکایتی در فضیلت قناعت انتخاب کرده آن را با حکایت قابوس نامه مقایسه کنید.
30- چه آرایه هایی در بیت زیر وجود دارد ؟ مشخص کنید.
محبوسم و طالع است منحوسم غمخوارم واختر است خونخوارم
31- در بیت « یک کرشمه کرد با خود آن چنانک/ فتنه ای در پیر و در برنا نهاد » چه آرایه ای وجود دارد؟
ترکیب
32- احساس نظر خود را بعداز خواندن شعر « شخصی به هزار غم گرفتارم » بنوسید.
33- داستان شبلی و پسر منعم ودرویش را به گونه ا ی دیگر به پایان برسانید.
درک
درس 23
1- در مصراع « بروطواف دلی کن که کعبه ی مخفی است» کدام آرایه وجود دارد؟
الف) استعاره ب) تشبیه ج) مراعات النظیر د) ب و ج
2- منظور از بیت زیر چیست؟
در طبع جهان اگر وفایی بودی نوبت به تو خود نیامدی از دیگران
3- بیت « عشق چون آید برد هوش دل فرزانه را / دزد دانامی کشد اوّل چراغ خانه را» یاد آور کدام ضرب المثل است؟
4- بیت زیر از صائب با کدام بیت از اشعار زیب النّسا ارتباط معنایی دارد؟
5- در بیت زیر منظور از گریستم چیست؟
« دردت چه بودکه چون من تمام شب سر را به سنگ می زدی ومی گریستی ؟»
6- مفهوم « کشتن چراغ» در مصراع زیر چیست؟
« دزد دانا می کشد اول چراغ خانه را»
7- معنی بیت زیررا بیان کنید و ایهام موجود در آن را مشخّص نمایید.
درسخن مخفی شدم مانند بو در برگ گل
هر که خواهد دیدنم گو در سخن بیند مرا»
تجزیه و تحلیل
8- ویژگی های اشعار « زیب النساء » را باتوجه با اشعارش بر شمارید.
9- آرایه های موجود در بیت زیر را مشخص کنید:
« ای آبشار ، نوحه گراز بهر چیستی ؟ چین بر جبین فکنده ز اندوه کیستی ؟»
ترکیب
10- داستان کوتاهی بنویسید که در بردارنده ی مفهوم بیت زیر از زیب النسا باشد
از قضا آیینه ی چینی شکست خوب شد اسباب خود بینی شکست
11- بیت « آن چه ما کردیم هیچ نابینا نکرد / در میان خانه گم کردیم صاحب خانه را » باز نویسی کنید.
12- آثار بر جسته ی مطرح در کتاب درس خودرا مطابق نظر خود گروه بندی کنید.